Etablizimi i programeve për tërheqjen e investimeve të huaja është një strategji kyçe për të stimuluar zhvillimin ekonomik, krijimin e vendeve të punës dhe përmirësimin e infrastrukturës në Shqipëri dhe Kosovë. Vendet e tjera që kanë pasur sukses në tërheqjen e investimeve të huaja kanë zbatuar politika të posaçme dhe programe që ofrojnë incentiva tërheqëse për investitorët ndërkombëtarë. Më poshtë janë disa shembuj të suksesshëm nga vende të ndryshme dhe se si këto praktika mund të zbatohen në Shqipëri dhe Kosovë.
1. Singapore – Programe të Lehtësive Fiskale dhe Mbështetje për Teknologjinë
- Përshkrimi: Singapori është një nga shembujt më të suksesshëm në tërheqjen e investimeve të huaja. Qeveria e Singaporit ka krijuar një mjedis shumë tërheqës për investitorët përmes lehtësive fiskale, politikave të favorshme tatimore dhe mbështetjes së fortë infrastrukturore. Singapori ka krijuar zona të lira ekonomike dhe ka ofruar stimuj për kompanitë që investojnë në sektorët strategjikë, si teknologjia dhe financat.
- Aplikimi për Kosovë dhe Shqipëri: Shqipëria dhe Kosova mund të krijojnë zona të lira ekonomike dhe të ofrojnë lehtësime fiskale për kompanitë që investojnë në sektorët strategjikë, si teknologjia e informacionit, energjia e rinovueshme dhe prodhimi industrial. Këto incentiva mund të përfshijnë ulje të tatimeve dhe mbështetje për ndërtimin e infrastrukturës së nevojshme.
2. Irlanda – Programi i Lehtësimit Tatimor për Korporatat (Corporate Tax Incentives)
- Përshkrimi: Irlanda është bërë një qendër për investimet ndërkombëtare falë politikave të saj të lehtësimeve tatimore për korporatat. Me një normë të ulët të tatimit mbi fitimin e korporatave dhe një qasje të favorshme ndaj investitorëve, Irlanda ka tërhequr shumë nga kompanitë më të mëdha të teknologjisë dhe farmaceutikës në botë.
- Aplikimi për Kosovë dhe Shqipëri: Shqipëria dhe Kosova mund të zhvillojnë politika të ngjashme, duke ofruar lehtësime tatimore për investitorët ndërkombëtarë që krijojnë vende pune dhe investojnë në sektorët me prioritet të lartë për zhvillimin ekonomik.
3. Polonia – Zonat Ekonomike Speciale (Special Economic Zones)
- Përshkrimi: Polonia ka krijuar disa Zona Ekonomike Speciale (ZES), të cilat ofrojnë një sërë lehtësimesh për investitorët, përfshirë ulje të taksave, qasje të përmirësuar në infrastrukturë dhe ndihmë administrative. Këto zona janë dizajnuar për të tërhequr investime në prodhim, teknologji dhe sektorë të tjerë strategjikë.
- Aplikimi për Kosovë dhe Shqipëri: Shqipëria dhe Kosova mund të krijojnë ZES në rajone të ndryshme të vendit, duke ofruar përfitime të ngjashme për kompanitë ndërkombëtare që vendosin të investojnë dhe të krijojnë kapacitete prodhuese në këto zona.
4. Vietnami – Lehtësitë Tatimore dhe Mbështetja Infrastrukturore
- Përshkrimi: Vietnami ka tërhequr një numër të madh të investimeve të huaja përmes një kombinimi të lehtësimeve tatimore, investimeve në infrastrukturë dhe reformave administrative për të lehtësuar procesin e biznesit. Qeveria vietnameze ka krijuar gjithashtu programe të posaçme për trajnimin e fuqisë punëtore për të përmbushur kërkesat e investitorëve të huaj.
- Aplikimi për Kosovë dhe Shqipëri: Shqipëria dhe Kosova mund të implementojnë programe të ngjashme duke ofruar lehtësime tatimore dhe mbështetje për ndërtimin e infrastrukturës së nevojshme, si rrugët, energjia dhe komunikimet. Për më tepër, programet e trajnimit të fuqisë punëtore mund të ndihmojnë në përgatitjen e stafit të kualifikuar për nevojat e kompanive ndërkombëtare.
5. Kina – Politikat e Investimeve të Huaja dhe Zonat e Zhvillimit Ekonomik
- Përshkrimi: Kina ka krijuar një rrjet të gjerë të Zonave të Zhvillimit Ekonomik, ku kompanitë ndërkombëtare mund të përfitojnë nga lehtësimet tatimore, mbështetja infrastrukturore dhe akses i shpejtë në burimet lokale. Këto zona kanë qenë kyçe për tërheqjen e investimeve në prodhim dhe teknologji, duke kontribuar në zhvillimin e vrullshëm ekonomik të vendit.
- Aplikimi për Kosovë dhe Shqipëri: Shqipëria dhe Kosova mund të adoptojnë këtë model duke krijuar Zona të Zhvillimit Ekonomik në rajone me potencial të lartë për investime, ku do të ofrohen stimuj fiskalë, përmirësime infrastrukturore dhe shërbime mbështetëse për investitorët.
6. Ruanda – Reforma për Lehtësimin e Biznesit dhe Promovimi i Investimeve
- Përshkrimi: Ruanda ka bërë përparime të mëdha në tërheqjen e investimeve të huaja përmes reformave të thella administrative që kanë bërë më të lehtë dhe më të shpejtë hapjen dhe operimin e bizneseve në vend. Qeveria ka krijuar një mjedis miqësor për biznesin dhe ka vendosur qendra shërbimi për investitorët që ofrojnë asistencë të drejtpërdrejtë.
- Aplikimi për Kosovë dhe Shqipëri: Shqipëria dhe Kosova mund të përfitojnë nga përvoja e Ruandës duke krijuar qendra të posaçme për mbështetjen e investitorëve, ku investitorët mund të marrin shërbime administrative dhe ndihmë për të naviguar në proceset e rregullimit dhe operimit të biznesit.
7. Emiratet e Bashkuara Arabe – Politikat e Investimeve të Huaja dhe Zona e Lirë e Dubait
- Përshkrimi: Emiratet e Bashkuara Arabe, veçanërisht Dubai, kanë ndërtuar një nga ekonomitë më tërheqëse për investitorët e huaj në botë përmes zonave të lira ekonomike që ofrojnë lehtësime tatimore, pronësi të plotë të bizneseve dhe mbështetje të plotë infrastrukturore. Këto zona kanë tërhequr mijëra kompani ndërkombëtare që veprojnë në sektorë të ndryshëm, nga teknologjia deri te shërbimet financiare.
- Aplikimi për Kosovë dhe Shqipëri: Duke krijuar zona të lira ekonomike dhe duke ofruar lehtësime të ngjashme për investitorët e huaj, Shqipëria dhe Kosova mund të bëhen destinacione të preferuara për investime në rajon, duke nxitur zhvillimin ekonomik dhe krijimin e vendeve të reja të punës.
Këta shembuj tregojnë se krijimi i programeve të posaçme për tërheqjen e investimeve të huaja, përmes lehtësimeve fiskale, mbështetjes infrastrukturore dhe ndihmës administrative, është një qasje e suksesshme që mund të aplikohet edhe në Shqipëri dhe Kosovë. Duke ndjekur praktikat më të mira ndërkombëtare, të dy vendet mund të krijojnë një mjedis të favorshëm për investitorët e huaj, duke përshpejtuar zhvillimin ekonomik dhe rritjen e punësimit.