Etablizimi i kompanive „Shell“ dhe tërheqja e investitorëve ndërkombëtarë në Shqipëri mund të luajë një rol kyç në nxitjen e zhvillimit ekonomik dhe krijimin e vendeve të reja të punës. Për të arritur këtë, Shqipëria mund të modelojë sistemin e saj fiskal dhe tatimor sipas vendeve si Luksemburgu ose Irlanda, të cilat kanë pasur sukses të jashtëzakonshëm në tërheqjen e kompanive të huaja përmes politikave të favorshme fiskale. Më poshtë janë disa hapa dhe shembuj se si Shqipëria mund të realizojë këtë strategji.
1. Shembulli i Irlandës – Tërheqja e Kompanive të Teknologjisë dhe Farmaceutikës
- Përshkrimi: Irlanda është një nga vendet më të suksesshme në Evropë për tërheqjen e kompanive shumëkombëshe, veçanërisht në sektorët e teknologjisë dhe farmaceutikës. Kjo është arritur përmes një sistemi tatimor shumë të favorshëm, me taksa të ulëta për korporatat (12.5%) dhe stimuj të tjerë fiskalë për kompanitë që vendosin selinë e tyre në Irlandë.
- Aplikimi për Shqipëri: Shqipëria mund të ulë taksat për korporatat dhe të ofrojë përjashtime tatimore për kompani të huaja që investojnë në sektorë strategjikë si teknologjia e informacionit, energjia e rinovueshme dhe prodhimi. Duke bërë këtë, Shqipëria mund të bëhet një destinacion tërheqës për kompanitë shumëkombëshe.
2. Shembulli i Luksemburgut – Tërheqja e Investimeve përmes „Shell Companies“
- Përshkrimi: Luksemburgu është i njohur për tërheqjen e kompanive ndërkombëtare përmes krijimit të „shell companies“, të cilat janë struktura korporative që përfitojnë nga ligjet e favorshme fiskale të vendit. Luksemburgu ofron përjashtime tatimore, tarifa të ulëta dhe një infrastrukturë financiare shumë të zhvilluar, duke e bërë vendin një qendër globale për investimet dhe menaxhimin e pasurive.
- Aplikimi për Shqipëri: Shqipëria mund të zhvillojë legjislacion të ngjashëm që lejon krijimin e „shell companies“, duke ofruar përjashtime tatimore për fitimet e realizuara jashtë vendit dhe duke krijuar një mjedis të favorshëm për menaxhimin e pasurive dhe investimeve ndërkombëtare.
3. Shembulli i Singaporit – Zona të Lira Ekonomike dhe Stimuj Fiskalë
- Përshkrimi: Singapori ka krijuar disa zona të lira ekonomike dhe ofron stimuj të fortë fiskalë për kompanitë që vendosin operacionet e tyre në këto zona. Taksa e korporatave është konkurruese (17%), dhe vendi ofron përjashtime tatimore për fitimet që riinvestohen në ekonomi.
- Aplikimi për Shqipëri: Shqipëria mund të krijojë zona të lira ekonomike ku kompanitë shumëkombëshe mund të përfitojnë nga përjashtime tatimore dhe stimuj të tjerë fiskalë. Këto zona mund të përqendrohen në sektorë me potencial të lartë për rritje, si teknologjia, logjistika dhe turizmi.
4. Shembulli i Maltës – Përjashtimet Tatimore për Investimet e Huaja
- Përshkrimi: Malta ofron një sistem tatimor të favorshëm për investimet e huaja, me përjashtime të mëdha tatimore dhe ulje të taksave për fitimet që investohen në zhvillimin e biznesit brenda vendit. Kjo ka ndihmuar Maltën të tërheqë shumë kompani ndërkombëtare në sektorë si lojërat online dhe shërbimet financiare.
- Aplikimi për Shqipëri: Shqipëria mund të ofrojë ulje të taksave dhe përjashtime tatimore për fitimet që investohen në sektorë të veçantë si turizmi, bujqësia dhe prodhimi industrial. Kjo do të inkurajonte investitorët e huaj të vendosin operacionet e tyre në Shqipëri dhe të riinvestojnë fitimet e tyre brenda vendit.
5. Shembulli i Holandës – Marrëveshjet e Tatimit të Dyfishtë dhe Tërheqja e Kompanive Ndërkombëtare
- Përshkrimi: Holanda ka nënshkruar marrëveshje për shmangien e tatimit të dyfishtë me shumë vende dhe ofron një sistem tatimor që është shumë i favorshëm për investitorët e huaj. Kjo ka bërë që shumë kompani shumëkombëshe të vendosin selinë e tyre evropiane në Holandë.
- Aplikimi për Shqipëri: Shqipëria mund të negocion marrëveshje të ngjashme për shmangien e tatimit të dyfishtë me vendet e tjera dhe të ofrojë përjashtime tatimore për fitimet e realizuara në vende të tjera, duke e bërë vendin më tërheqës për kompanitë ndërkombëtare që kërkojnë të reduktojnë kostot e tyre tatimore.
6. Shembulli i Zvicrës – Stabiliteti Politik dhe Fiskal si Faktor Tërheqës
- Përshkrimi: Zvicra është një nga vendet më tërheqëse për investitorët e huaj për shkak të stabilitetit të saj politik, sistemit të qëndrueshëm fiskal dhe uljes së taksave për korporatat. Zvicra ofron një mjedis të sigurt dhe të parashikueshëm për investimet afatgjata.
- Aplikimi për Shqipëri: Shqipëria mund të punojë për të përmirësuar stabilitetin e saj politik dhe për të krijuar një mjedis fiskal të parashikueshëm që inkurajon investimet afatgjata. Duke garantuar një sistem të qartë dhe transparent tatimor, Shqipëria mund të bëhet më tërheqëse për investitorët ndërkombëtarë.
7. Shembulli i Qipros – Tërheqja e Bizneseve përmes Regjimeve të Ulëta Tatimore
- Përshkrimi: Qipro është e njohur për regjimin e saj të ulët tatimor dhe për ofrimin e përjashtimeve tatimore për fitimet nga tregtia ndërkombëtare. Kjo e ka bërë Qipron një qendër të rëndësishme për bizneset e tregtisë ndërkombëtare dhe shërbimet financiare.
- Aplikimi për Shqipëri: Shqipëria mund të ofrojë stimuj të ngjashëm për kompanitë që merren me tregtinë ndërkombëtare dhe shërbimet financiare, duke përjashtuar nga tatimi një pjesë të fitimeve të tyre ose duke ofruar ulje të konsiderueshme tatimore për bizneset që vendosin operacionet e tyre në Shqipëri.
8. Shembulli i Emirateve të Bashkuara Arabe – Zona të Lira Ekonomike dhe Tërheqja e Bizneseve Ndërkombëtare
- Përshkrimi: Emiratet e Bashkuara Arabe, veçanërisht Dubai, kanë krijuar një sërë zonash të lira ekonomike ku kompanitë ndërkombëtare mund të operojnë me përjashtime të plota tatimore dhe me pronësi të plotë të bizneseve. Këto zona kanë ndihmuar në tërheqjen e një numri të madh të kompanive shumëkombëshe, duke e kthyer Dubain në një qendër të rëndësishme globale për tregti dhe financa.
- Aplikimi për Shqipëri: Shqipëria mund të zhvillojë zona të lira ekonomike me stimuj të ngjashëm, duke ofruar përjashtime tatimore dhe pronësi të plotë për kompanitë e huaja që vendosin të investojnë dhe operojnë brenda këtyre zonave. Këto zona mund të përqendrohen në sektorë të tillë si teknologjia e informacionit, logjistika dhe turizmi.
9. Shembulli i Mauritiusit – Tërheqja e Investimeve përmes Regjimit të Favorshëm Tatimor
- Përshkrimi: Mauritius ka tërhequr investitorë të shumtë ndërkombëtarë përmes regjimit të tij shumë të favorshëm tatimor, me norma të ulëta të tatimit mbi fitimet dhe marrëveshje të shumta për shmangien e tatimit të dyfishtë. Mauritius është bërë një qendër për shërbimet financiare dhe një pikë referimi për investitorët që kërkojnë stabilitet dhe efikasitet tatimor.
- Aplikimi për Shqipëri: Shqipëria mund të ofrojë norma tatimore konkurruese dhe të nënshkruajë marrëveshje për shmangien e tatimit të dyfishtë me vendet kryesore të tregut global. Kjo mund të inkurajojë investitorët e huaj të zgjedhin Shqipërinë si bazë për operacionet e tyre financiare dhe investuese.
10. Shembulli i Hong Kongut – Stabiliteti Ligjor dhe Tatimet e Ulëta
- Përshkrimi: Hong Kongu është një nga qendrat kryesore financiare në botë, duke tërhequr investitorë për shkak të stabilitetit të tij ligjor, tatimeve të ulëta dhe një sistemi të thjeshtë të taksave. Taksa mbi fitimet korporative është vetëm 16.5%, dhe nuk ka tatim mbi fitimet kapitale, çka e bën Hong Kongun një destinacion të preferuar për kompanitë ndërkombëtare.
- Aplikimi për Shqipëri: Shqipëria mund të përmirësojë sistemin e saj ligjor dhe të ofrojë një regjim të thjeshtuar dhe konkurrues të taksave për të tërhequr kompani ndërkombëtare, veçanërisht ato në sektorin financiar dhe teknologjik. Një stabilitet i qëndrueshëm ligjor dhe normat e ulëta të taksave mund ta bëjnë Shqipërinë një qendër tërheqëse për investime.
11. Shembulli i Ishujve Kajman – Tërheqja e Investimeve përmes Qendrave Offshore
- Përshkrimi: Ishujt Kajman janë të njohur për statusin e tyre si një qendër offshore, ku nuk ka tatime mbi të ardhurat, fitimet kapitale apo të trashëgimisë. Kjo i ka bërë Ishujt Kajman një destinacion të preferuar për fondet e investimeve, korporatat dhe individët me pasuri të larta.
- Aplikimi për Shqipëri: Shqipëria mund të krijojë një qendër të ngjashme offshore që ofron përjashtime të plota tatimore për fondet e investimeve dhe korporatat ndërkombëtare. Kjo do të tërhiqte investime të mëdha dhe do të poziciononte Shqipërinë si një destinacion tërheqës për menaxhimin e pasurive dhe investimeve ndërkombëtare.
12. Shembulli i Lihtenshtajnit – Tatime të Ulëta për Kompanitë Ndërkombëtare
- Përshkrimi: Lihtenshtajni ka tërhequr kompani shumëkombëshe dhe individë të pasur përmes një sistemi tatimor të favorshëm dhe një regjim të thjeshtë të themelimit të kompanive. Lihtenshtajni ofron një taksë korporative prej vetëm 12.5% dhe një sistem shumë të thjeshtë për regjistrimin e kompanive.
- Aplikimi për Shqipëri: Shqipëria mund të ulë normat e taksave korporative dhe të thjeshtojë procesin e themelimit të kompanive për të tërhequr investitorët e huaj. Duke ofruar stimuj fiskalë të ngjashëm dhe një infrastrukturë të thjeshtë ligjore, Shqipëria mund të tërheqë më shumë investime ndërkombëtare.
13. Shembulli i Portugalisë – Programi i Rezidencës për Investitorët
- Përshkrimi: Portugalia ka zhvilluar një program të njohur si „Golden Visa“, i cili ofron rezidencë për investitorët e huaj që bëjnë investime të konsiderueshme në vend. Kjo iniciativë ka tërhequr shumë investitorë ndërkombëtarë, veçanërisht në sektorët e pasurive të patundshme dhe teknologjisë.
- Aplikimi për Shqipëri: Shqipëria mund të krijojë një program të ngjashëm që ofron rezidencë ose nënshtetësi për investitorët e huaj që investojnë në sektorë strategjikë të ekonomisë shqiptare. Kjo mund të inkurajojë rritjen e investimeve në vend dhe të përmirësojë lidhjet ekonomike me tregjet ndërkombëtare.
14. Shembulli i Estonisë – Programi i Rezidencës Elektronike
- Përshkrimi: Estonia ka zbatuar një program inovativ të rezidencës elektronike, i cili u lejon individëve dhe kompanive nga e gjithë bota të regjistrojnë bizneset e tyre dhe të operojnë në Estoni pa qenë fizikisht të pranishëm në vend. Ky program ka tërhequr një numër të madh të bizneseve të teknologjisë dhe shërbimeve dixhitale.
- Aplikimi për Shqipëri: Shqipëria mund të zhvillojë një program të ngjashëm të rezidencës elektronike që lejon individët dhe kompanitë të regjistrojnë dhe të operojnë bizneset e tyre në Shqipëri në mënyrë dixhitale. Kjo mund të tërheqë investitorë të rinj dhe të krijojë një mjedis më tërheqës për kompanitë e teknologjisë dhe inovacionit.
15. Shembulli i Britanisë së Madhe – Marrëveshjet Preferenciale Tatimore dhe Stabiliteti Ligjor
- Përshkrimi: Britania e Madhe ka krijuar marrëveshje preferenciale tatimore dhe ofron një mjedis shumë të qëndrueshëm ligjor për investitorët e huaj. Londra, si një nga qendrat financiare globale, ka tërhequr një numër të madh të korporatave ndërkombëtare për shkak të infrastrukturës së saj financiare dhe stimujve të shumtë fiskalë.
- Aplikimi për Shqipëri: Shqipëria mund të ndjekë një qasje të ngjashme duke krijuar marrëveshje preferenciale tatimore me vendet kryesore të tregut dhe duke ofruar një sistem ligjor të qëndrueshëm dhe transparent që mbështet dhe mbron interesat e investitorëve të huaj. Kjo mund ta bëjë Shqipërinë një destinacion më tërheqës për investitorët ndërkombëtarë.
Këta shembuj tregojnë se përmes një sistemi tatimor të favorshëm dhe ofrimit të stimujve fiskalë, Shqipëria mund të tërheqë investitorë ndërkombëtarë dhe të forcojë pozicionin e saj ekonomik në rajon. Krijimi i një mjedisi të favorshëm për „shell companies“ dhe kompani shumëkombëshe mund të ndihmojë në krijimin e vendeve të reja të punës dhe në rritjen e investimeve në sektorë strategjikë të ekonomisë shqiptare.