Kombinimi i studimeve me punëdhënësit është një hap thelbësor drejt uljes së papunësisë dhe përdorimit efektiv të kapitalit njerëzor. Aktualisht, mungesa e një orientimi të qartë të sistemit arsimor drejt nevojave të tregut të punës ka çuar në papunësi të lartë midis të diplomuarve dhe humbje të talenteve që mund të kontribuonin në zhvillimin ekonomik. Për të adresuar këtë problem, propozohet një zgjidhje që synon të lidhë drejtpërdrejt universitetet me ndërmarrjet, duke garantuar siguri punësimi për studentët pas përfundimit të studimeve dhe ulje të papunësisë në fusha kyçe.
Më poshtë janë disa shembuj nga vende të tjera që kanë aplikuar strategji të ngjashme për të siguruar një kalim të suksesshëm nga arsimi në tregun e punës:
1. Gjermania – Sistemi i Dual në Arsimin Profesional
- Përshkrimi: Gjermania ka një nga sistemet më të suksesshme të arsimit profesional dual, ku studentët ndjekin studimet ndërsa punojnë pjesërisht në kompani të ndryshme. Ky sistem siguron që studentët të fitojnë përvojë praktike dhe të jenë të përgatitur për tregun e punës pas përfundimit të studimeve.
- Aplikimi për Shqipëri: Shqipëria dhe Kosova mund të adoptojnë një model të ngjashëm, duke krijuar partneritete midis universiteteve dhe ndërmarrjeve, ku studentët kanë mundësi të punojnë gjatë studimeve, duke siguruar kështu një punësim më të sigurt pas diplomimit.
2. Zvicra – Sistemi i Praktikave të Detyrueshme
- Përshkrimi: Në Zvicër, praktikantët përbëjnë një pjesë të rëndësishme të fuqisë punëtore në shumë industri. Praktikat janë të detyrueshme dhe të mbështetura nga sistemi arsimor, duke u siguruar studentëve një rrugë të qartë drejt punësimit të qëndrueshëm.
- Aplikimi për Shqipëri: Shqipëria dhe Kosova mund të përfitojnë nga ky model, duke integruar praktikat e detyrueshme në çdo program arsimor, duke u siguruar që çdo student të ketë përvojën praktike të nevojshme për të hyrë në tregun e punës.
3. Danimarka – Partneritetet Universitet-Ndërmarrje
- Përshkrimi: Në Danimarkë, universitetet kanë krijuar partneritete të ngushta me kompanitë lokale dhe ndërkombëtare për të ofruar programe arsimore që janë të orientuara drejt tregut të punës. Këto partneritete përfshijnë gjithashtu projekte praktike dhe mundësi punësimi për studentët pas diplomimit.
- Aplikimi për Shqipëri: Partneritetet e ngjashme në Shqipëri dhe Kosovë do të mundësonin që universitetet të ofrojnë programe që përputhen me kërkesat e tregut të punës, duke siguruar që studentët të diplomohen me aftësitë dhe përvojën që kërkojnë punëdhënësit.
4. Finlanda – Programet e Stazheve të Zgjeruara
- Përshkrimi: Finlanda ka zhvilluar një sistem të zgjeruar stazheve për studentët universitarë, duke lejuar që ata të kalojnë periudha të gjata pune në ndërmarrje gjatë studimeve. Ky model ka ulur ndjeshëm nivelin e papunësisë mes të rinjve.
- Aplikimi për Shqipëri: Implementimi i stazheve të zgjeruara në universitetet shqiptare dhe kosovare mund të ndihmojë në uljen e papunësisë dhe të sigurojë një kalim të suksesshëm nga edukimi në punësim.
5. Australia – Programet e Integruara të Punës
- Përshkrimi: Në Australi, shumë universitete kanë programe të integruara pune ku studentët janë të lidhur me punëdhënësit që në fillim të studimeve. Këto programe synojnë t’u japin studentëve një rrugë të qartë drejt punësimit të qëndrueshëm.
- Aplikimi për Shqipëri: Duke integruar programe të ngjashme, universitetet në Shqipëri dhe Kosovë mund të ndihmojnë në uljen e papunësisë dhe në përmirësimin e perspektivave të punësimit për të diplomuarit.
Këta shembuj tregojnë se një kombinim i studimeve universitare me tregun e punës është çelësi për të siguruar që studentët të kenë një rrugë të qartë drejt suksesit profesional dhe për të ndihmuar në zhvillimin ekonomik të vendit. Shqipëria dhe Kosova duhet të adoptojnë dhe zhvillojnë sisteme të ngjashme që sigurojnë që të diplomuarit të kenë përvojën dhe aftësitë e nevojshme për të hyrë në tregun e punës me siguri dhe besim.