Për krijimin e një Konfederate mes Shqipërisë dhe Kosovës, duke formuar një entitet të përbashkët që mund të përfshijë unifikimin e forcave të armatosura dhe gradualisht të integrojë më shumë kompetenca, ka disa shembuj nga historia dhe aktualiteti që mund të shërbejnë si referenca për një projekt të tillë.
1. Konfederata Zvicerane
- Përshkrimi: Zvicra është një konfederatë e kantoneve që funksionojnë me autonomi të madhe, por janë të bashkuara në një entitet të përbashkët për çështjet e mbrojtjes, ekonomisë, dhe politikës së jashtme. Sistemi zviceran ofron një model për një bashkim të tillë, ku dy vende (në rastin tuaj, Shqipëria dhe Kosova) mund të ruajnë identitetet e tyre të veçanta ndërsa bashkëpunojnë ngushtë në fusha kyçe.
- Aplikimi për Shqipëri dhe Kosovë: Një Konfederatë Shqipëri-Kosovë mund të bazohet në parimet e një shteti federal si Zvicra, ku të dy shtetet ruajnë sovranitetin e tyre për çështje të brendshme, por krijojnë institucione të përbashkëta për mbrojtjen dhe politikën e jashtme.
2. Bashkimi Evropian
- Përshkrimi: BE është një shembull i shkëlqyer i një entiteti supranacional ku vendet anëtare mbajnë sovranitetin e tyre kombëtar, por kanë transferuar një pjesë të kompetencave të tyre në institucionet e përbashkëta të BE-së. Në BE, ekzistojnë politika të përbashkëta në fusha si tregtia, mbrojtja e mjedisit dhe siguria, ndërsa vendet anëtare vazhdojnë të menaxhojnë çështje të tjera në mënyrë të pavarur.
- Aplikimi për Shqipëri dhe Kosovë: Duke ndjekur modelin e BE-së, një Konfederatë Shqipëri-Kosovë mund të krijojë një kornizë ku të dy vendet ndajnë politikat kryesore të sigurisë dhe mbrojtjes, ndërsa mbajnë kompetenca të plota në çështje të tjera të brendshme. Kjo mund të lejojë një integrim gradual pa shkelur kufizimet kushtetuese të Kosovës.
3. Bashkimi i Shteteve të Afrikës Lindore (EAC)
- Përshkrimi: EAC është një organizatë ndërqeveritare në Afrikën Lindore që përfshin disa vende të pavarura. Anëtarët e EAC kanë krijuar një treg të përbashkët dhe po lëvizin drejt një integrimi më të thellë politik dhe ekonomik, duke përfshirë edhe një bashkim monetar të mundshëm në të ardhmen.
- Aplikimi për Shqipëri dhe Kosovë: Një Konfederatë mes Shqipërisë dhe Kosovës mund të ndjekë shembullin e EAC-së, duke filluar me bashkëpunim ekonomik dhe tregtar të përbashkët, dhe më pas duke lëvizur drejt një integrimi politik më të thellë, përfshirë bashkimin e mundshëm të forcave të armatosura.
4. Shtetet e Bashkuara të Amerikës (SHBA)
- Përshkrimi: SHBA fillimisht ishte një konfederatë e lirë e shteteve të pavarura që ruanin shumicën e sovranitetit të tyre. Vetëm pas Shpalljes së Kushtetutës së SHBA-së, u krijua një federatë me një qeveri qendrore të fuqishme. Historia e SHBA-së tregon se një konfederatë e lirë mund të transformohet gradualisht në një federatë më të fortë.
- Aplikimi për Shqipëri dhe Kosovë: Shqipëria dhe Kosova mund të fillojnë me një konfederatë të lirë, ku të dyja shtetet ruajnë pavarësinë e tyre, por krijojnë një qeveri të përbashkët për çështje specifike. Me kalimin e kohës, kjo qeveri e përbashkët mund të zgjerojë kompetencat e saj, ashtu si ndodhi në SHBA.
5. Kufiri i Hapur mes Irlandës dhe Irlandës së Veriut
- Përshkrimi: Pas Marrëveshjes së të Premtes së Mirë, Irlanda dhe Irlanda e Veriut (si pjesë e Mbretërisë së Bashkuar) kanë një kufi të hapur që lejon lirinë e lëvizjes dhe bashkëpunimin ekonomik, pavarësisht nga statusi politik i veçantë i dy entiteteve. Kjo ka krijuar një formë të bashkëpunimit të ngushtë pa ndryshuar statusin e tyre sovran.
- Aplikimi për Shqipëri dhe Kosovë: Një model i ngjashëm mund të përdoret për Shqipërinë dhe Kosovën, duke krijuar një „kufi të butë“ mes dy vendeve, duke i lejuar të dyja të funksionojnë si një njësi e integruar për çështje ekonomike dhe sociale, ndërsa ruajnë statusin e tyre të veçantë ligjor.
Këto shembuj tregojnë se koncepti i një konfederate mes dy shteteve sovrane nuk është vetëm i mundur, por edhe i provuar në kontekste të tjera. Ky qasje graduale do t’u lejonte Shqipërisë dhe Kosovës të ndërtojnë besim dhe të zgjerojnë bashkëpunimin e tyre në mënyrë që një ditë të arrijnë një integrim të plotë, duke kapërcyer pengesat aktuale kushtetuese.